Kiến ba khoang là một loại kiến có thân hình thon dài, đặc biệt nguy hiểm đối với mọi nhà. Tuy nhiên, khi bị cắn bởi chúng, chúng ta nên bôi liệu gì để xử lý tình huống này?
Kiến ba khoang là loại kiến gì?
Kiến ba khoang là một loại côn trùng có thân hình thon dài, khoảng 0,7 – 1cm dài và 2 – 5mm rộng. Chúng có 3 đôi chân, bụng có đốt, và thon nhọn về đuôi. Mặc dù chúng có đôi cánh trong suốt, nhưng chúng hiếm khi bay và di chuyển rất nhanh.
Loài kiến này thường sống nhiều ở các ruộng lúa, cỏ mục, vườn cây, bãi rác thải, công trình đang xây dựng. Chúng thường bay vào trong nhà theo ánh đèn và có thể đậu vào quần áo, khăn mặt, giường chiếu, chăn màn. Kiến ba khoang thường xuất hiện nhiều vào mùa mưa, khi độ ẩm cao.
Bị kiến ba khoang cắn có sao không?
Trong cơ thể kiến ba khoang có chứa độc tố Pederin. Tuy độc tính của nó gấp 12 – 15 lần nọc của rắn hổ nhưng do lượng tiếp xúc nhỏ và chỉ ở ngoài da nên không gây chết người như nọc rắn.
Tuy nhiên, khi da tiếp xúc với chất dịch này, nó có thể gây rộp, phỏng da và viêm da. Nếu không rửa sạch da ngay, chất độc có thể dính vào chỗ khác trên cơ thể gây viêm da lan toả. Nếu không được xử lý đúng cách, việc bị cắn bởi kiến ba khoang có thể để lại vết thâm, sẹo trên da gây mất thẩm mỹ.
Biểu hiện lâm sàng khi bị kiến ba khoang cắn
Khi bị kiến ba khoang cắn, chúng ta có thể nhận thấy các biểu hiện sau:
- Kiến ba khoang thường cắn ở những vùng da hở, ít được bảo vệ như mặt, cổ, ngực, vai, gáy, tay.
- Tổn thương cơ bản có dạng vết đỏ, vết sưng, và có thể có mụn nước hoặc mụn mủ nhỏ ở giữa. Vùng da xung quanh có màu vàng nâu, hình tròn hoặc bầu dục.
- Thương tổn tiếp tục xuất hiện dù không còn sự hiện diện của kiến ba khoang nếu chúng ta gãi vùng da lành, đặc biệt là các vùng nếp gấp.
- Cảm giác rát bỏng tại chỗ, thương tổn trên diện rộng có thể gây sốt nhẹ và nổi hạch lân cận.
Tiến triển của vùng da sau khi bị kiến cắn
Sau khi bị kiến ba khoang cắn, vùng da thường có cảm giác râm ran. Trong vòng 6-8 giờ sau cắn, vùng da sẽ trở nên đỏ. Sau 12-24 giờ, thương tổn sẽ bắt đầu xuất hiện rõ rệt. Sau 3 ngày, thương tổn sẽ đỡ rát bỏng và bong vảy. Sau 5-7 ngày, vảy sẽ bong hết nhưng để lại vết thâm lâu mất.
Khi bị kiến ba khoang cắn nên bôi gì?
Khi bị kiến ba khoang cắn, chúng ta cần nhanh chóng xử lý vết cắn để tránh gây ra tổn thương nặng.
Để sơ cứu đúng cách, chúng ta có thể thực hiện như sau:
- Dùng cồn 70 độ hoặc xà phòng dịu nhẹ để rửa sạch vùng da bị thương tổn. Rửa sạch càng kỹ thì càng hạn chế vùng da bị cắn. Có thể rửa từ 3-4 lần/ngày.
- Sau khi làm sạch, chúng ta có thể bôi các thuốc làm dịu da và mát da như mỡ Oxyd kẽm, hồ nước.
- Khi vết thương đã khô và không còn chảy dịch, chúng ta nên sử dụng các loại thuốc mỡ có tính kháng sinh và diệt khuẩn kèm corticoid loại nhẹ để bôi và giúp vết thương mau lành.
- Nếu bị tổn thương nặng, cần phải tham khảo bác sĩ và sử dụng thuốc uống kèm với thuốc bôi để ngăn ngừa nguy cơ dị ứng toàn thân hoặc nhiễm trùng nặng.
Lưu ý: Vết đốt do kiến ba khoang có thể nhầm lẫn với bệnh zona, do đó, nên đến cơ sở y tế chuyên về da liễu để được khám và điều trị ngay từ ban đầu. Tuyệt đối không nên tự ý mua thuốc điều trị hoặc sử dụng các biện pháp không rõ nguồn gốc, nhằm tránh tình trạng tổn thương lan rộng và nhiễm trùng.
Bị kiến ba khoang cắn nên ăn gì và kiêng ăn gì?
Khi bị kiến ba khoang cắn, da thương bị nóng, rát và ngứa ngáy khó chịu. Do đó, chúng ta nên kiêng ăn và hạn chế một số loại thực phẩm để không làm tình trạng này trở nên nghiêm trọng hơn.
Các loại hải sản như tôm, cua, sò nên được hạn chế, vì chúng sản sinh ra các histamin tự do – nguyên nhân gây ra tình trạng dị ứng và mẩn ngứa. Cũng nên hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều đường như kẹo, siro, nước ngọt, vì những thực phẩm này có thể làm tình trạng ngứa ngáy và sưng đỏ nghiêm trọng hơn. Nên hạn chế các loại thực phẩm chua như chanh, cải chua, vì chúng có thể gây hại cho thận và tiêu hóa, làm cho quá trình thải độc bị giảm và tăng nguy cơ nhiễm khuẩn da.
Những thực phẩm bổ dưỡng mà chúng ta nên ăn khi bị kiến ba khoang cắn bao gồm: ăn nhiều rau xanh và trái cây tươi để bổ sung chất dinh dưỡng, ăn nhiều các loại ngũ cốc nguyên hạt như các loại đậu, lạc để giảm tình trạng ngứa ngáy và sưng đỏ. Ngoài ra, việc bổ sung vitamin A, B, E cũng giúp vết thương mau lành.
Cần làm như thế nào khi nhìn thấy kiến ba khoang?
Khi gặp kiến ba khoang, chúng ta cần tuân thủ một số quy tắc sau:
- Tuyệt đối không dùng tay không “giết chết” hoặc chà xát kiến ba khoang khi chúng bám trên cơ thể, quần áo hoặc các vật dụng trong nhà.
- Nên dùng giấy hoặc bất kỳ vật dụng nào có thể bắt kiến mà không tiếp xúc với vùng da tay.
- Rửa tay và vùng da tiếp xúc bằng nước sạch và xà phòng dịu nhẹ.
- Nếu vô tình dùng tay đập hoặc chà xát chúng trên da, phải nhanh chóng rửa sạch nơi tiếp xúc để hạn chế chất độc. Rửa nhiều lần và rửa thật kỹ để tránh mụn nước trên da, vì độc tố Pederin của kiến ba khoang rất mạnh.
Cách phòng tránh kiến ba khoang
“Phòng bệnh hơn chữa bệnh”, do đó, nếu chúng ta sống ở khu vực có sự hiện diện của kiến ba khoang, chúng ta cần có biện pháp phòng tránh thích hợp.
- Thay đèn huỳnh quang bằng đèn có ánh sáng màu vàng, vì kiến ba khoang rất thích ánh sáng đèn huỳnh quang.
- Tránh đứng dưới bóng đèn sáng nơi công cộng, chú ý khi làm việc dưới ánh đèn.
- Sử dụng lưới cửa sổ và cửa ra vào, hạn chế mở cửa nhiều, nên buông rèm cửa để hạn chế kiến bay vào trong nhà.
- Giăng màn khi ngủ và giữ sạch khăn mặt, quần áo.
- Vệ sinh môi trường, phát quang bụi rậm, cây cỏ xung quanh nhà, vì đây là nơi mà kiến ba khoang thường trú ẩn.
- Khi làm việc trên đồng ruộng, vườn cây, đặc biệt là trong mùa mưa bão, chúng ta nên sử dụng phương tiện bảo hộ lao động như quần áo dài tay, đội mũ/nón, khẩu trang, đi ủng.
Trên đây là toàn bộ thông tin liên quan đến kiến ba khoang và cách xử trí nhanh chóng vùng da tiếp xúc với kiến ba khoang để ngăn ngừa tổn thương da.
